Het moetisme van onze maatschappij. We leven in een wereld waarin we alles maar moeten kunnen en overal goed in moeten zijn. Daar komt bij dat ons hele schoolsysteem zelfs zo is ingericht, dat iedereen aan dezelfde standaard moet voldoen. En dat ouders hoge verwachtingen hebben, omdat ze erbij willen horen.

De toon en de druk is al gezet zodra we 4 jaar oud zijn

Voorbeelden van wat we allemaal moeten:

• We moeten als kind stilzetten in de klas
• We moeten gehoorzamen zoals de juf het goed en fout vindt
• We moeten als kind al goed zijn in zowel taal als rekenen
• Minstens een 7.5 halen op alle vakken, anders haalt (mijn) kind geen HAVO
• Sociaal zijn en vrienden maken.

De toon en de druk is al gezet zodra we 4 jaar oud zijn. Meedraaien in alle verwachtingen van ouder, juf, meester en de maatschappij. 

Ik heb lekker HAVO zeggen de kinderen van 11 jaar tegen elkaar.

En daarmee wordt direct een minderwaardigheidscomplex aangesproken. Als kind denk je namelijk dat het ‘fout’ is om een ander niveau te hebben. Als kind wil je graag ergens bijhoren. En de één gaat boven zijn of haar pet verder studeren en voldoet continu niet aan de norm. En de ander krijgt slapeloze nachten en creëert overlevings gedrag. 

En als we in een van beide niet mee kunnen komen, dan gaan we toch gewoon naar bijles om het bij te spijkeren? Tenminste dat wordt vooral ingezet in de gebieden waarin prestatie hoog in het vaandel staat om een succesvol leven te kunnen leven. Waarin status, macht en materie belangrijke drijfveren/waarden zijn. 

En als ze niet de hele dag rustig aan een tafeltje kunnen zitten, dan worden we gediagnosticeerd met ADHD en gaan ze toch gewoon aan de Ritalin? En als ze zich niet normaal kunnen concentreren dan hebben ze ADD en dat is de reden waarom ze niet naar de VWO kunnen. In plaats van te kijken waar het kind wel mee kan concentreren. 

En zo wordt het ‘moeten’ geprogrammeerd in de maatschappij en wie niet voldoet is meteen een ‘buitenbeentje’ een loser, of een alternatieve. In plaats van, iedereen is uniek en kiest zijn of haar eigen pad.

Het moeten in het werkleven

Het ‘moeten’ gaat door van de basisschool naar de middelbare school. En vervolgens zetten we dit door in het werk leven, de carrière. We passen ons continu aan, net zoals de kantoortijden. Niet voelende of we beter in de middag of avond presteren. De dag begint direct met gehaast, in de file staan, een kop koffie om wakker te worden. 

We werken de lunchtijd nog even door. Want dat is productief en we willen maar al te graag onze prestaties laten zien, zodat we niet falen.

Om vier uur een ‘cup a soupje’, de 5e bak koffie om nog even door te pakken. En omdat we erbij willen horen en de stress even willen loslaten doen we mee aan een vrijdagmiddag borrel. En niet te vergeten dat wijntje om 21 uur ‘s avonds om goed te kunnen slapen. Het slapen niet kunnen vatten, dan maar ‘s nachts even doorwerken.

Van moeten maar authentiek leven

Het gevolg van al dat ‘moeten’ is dat we opgebrand raken, wordt ook wel burn-out genoemd. Letterlijk onze levensenergie is opgebrand. Omdat we jaar in en jaar uit mee hebben ‘moeten’ draaien voor de buitenwereld. Zonder daar bewust van te zijn. We zijn bedoeld om vanuit de kern te leven. De persoon die je authentiek bent. Vanuit authenticiteit leven betekent dat iemand continu energie voelt. Omdat je leeft volgens je eigen normen, waarden en kompas.

De mens is bedoeld om zichzelf te mogen zijn. En niet zoals iedereen. 

Helpen van de jeugd van moeten naar ‘mogen’

Hoe kunnen we daar de jeugd bij helpen? Om te stoppen in goed en fout te denken. In snel of langzaam te veroordelen. Stoppen met prestatiebeloning in plaats van plezier te ervaren in wat hij zij doet en de talenten worden benut. Kinderen stimuleren zelf keuzes te maken, zelf een richting te kiezen. En vooral de taal aan te passen, die conditionering van het brein verandert.

Wat kun je, je kind(ren) leren:

• Je eigen ervaringen delen
• Complimenteren voor het kiezen van een eigen pad
• Normen en waarden bijbrengen
• Niet adviseren, maar vragen stellen om autonomie te creëren
• De emoties van van je kind observeren
• Slaappatroon van je kind observeren
• Zo min mogelijk mobiel en sociale media laten gebruiken en vertellen waarom dat essentieel is
• Samen mediteren zodat het naar binnen gaan normaal is
• Spreken in mogen, kunnen, willen in plaats van moeten
• Een dagboek laten bijhouden.

We can never obtain peace in the outer world, until we make peace with ourselves. – Daila Lama